„Nie mogę na siebie patrzeć” – na czym polega cielesne zaburzenie dysmorficzne?

Cielesne zaburzenie dysmorficzne (body dysmorphic disorder, BDD; kiedyś dysmorfofobia) polega na zaobserwowaniu niewielkim lub nieistniejącym defektem własnego wyglądu, które podsyca przekonanie o własnej nieatrakcyjności.

O BDD:

• Najczęściej rozwija się w okresie dojrzewania
• BDD może dotyczyć twarzy, skóry, ciała czy włosów
• Osoby z BDD przeciętnie spędzają od 3 do 8 godzin dziennie zajmując się „wadą”: myślą o niej, oglądają ją, starają się zakryć lub zniwelować, niekiedy okaleczają się
• BDD powoduje cierpienie psychiczne
• Może utrudniać codziennie funkcjonowanie m.in. ze względu na potrzebę unikania sytuacji społecznych
• Może łączyć się z depresją
• Od 19,1% do 69,7% osób z BDD doświadcza myśli samobójczych
• Od 1,5% do 22,2% – prób samobójczych

„[Jednostki] Żywią przekonanie, że są społecznie oceniane jedynie ze względu na wygląd, który dla nich samych stanowi istotę Ja oraz wyznacznik poczucia własnej wartości. Ludzie cierpiący na BDD doświadczają silnego dystresu podczas przyglądania się swojemu ciału. Czują się jak „dziwadła” – groteskowi, obrzydliwi, odmieńcy, niewarci życia i zasługujący na najgorsze”.

– Maja Zdanewicz (2021): „Wewnętrzne plugastwo” – dysmorfofobia a doświadczenie emocji i własnego ciała. W: K. Schier (red.), Samotne ciało. Doświadczenie cielesności przez dzieci i ich rodziców. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Przyczyny powstawania BDD są bardzo złożone i najprawdopodobniej obejmują:
• czynniki genetyczne i neurobiologiczne
• wczesną relację z opiekunem (m.in. nie akceptującym swojego ciała)
• prześladowanie i wyśmiewanie ze względu na wygląd
• maltretowanie w dzieciństwie i inne czynniki psychologiczne
• wpływ kultury skupionej na wyglądzie
• trigery: komentarze dotyczące wyglądu i stres

BDD to realny problem wymagający diagnozy i leczenia. Warto szukać specjalistów oferujących odpowiednią pomoc.

W leczeniu BDD najskuteczniejsze podejścia to: terapia behawioralno-poznawcza i medykoterapia (SRI).

Bibliografia:

Maja Zdanewicz (2021). „Wewnętrzne plugastwo” – dysmorfofobia a doświadczenie emocji i własnego ciała. W: K. Schier (red.), Samotne ciało. Doświadczenie cielesności przez dzieci i ich rodziców. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Katherine A. Phillips (2009). Understanding Body Dysmorphic Disorder: An Essential Guide. New York University Press.